موضوع کتاب حاضر بررسی، توصیف و ارائة ویژگی‌ها و اصول گوناگون تحول و دگرگونی، گوناگونی، فراگیری مهارت‌ها و نیز نظام آوایی، ساختواژی و دستوری زبان فارسی است.      به‌این‌ترتیب، این کتاب اصول همة جنبه‌های طبیعی، کاربردی و ساختی زبان فارسی را شامل می‌شود، هرچند که در آن تنها مفاهیم پایه و اصلی ارائه و از جزئیات هر بحث صرف‌نظر شده است. در فصل اول، ویژگی‌های اصلی و نقشه‌های زبان و نیز رابطة آن با اندیشه و شناخت و اصول دگرگونی و گوناگونی و ساخت زبان ارائه شده است. در فصل‌های دوم و سوم به ترتیب دیرینه و گذشتة زبان فارسی و نیز پیدایش و گسترش زبان فارسی نو تا فارسی کنونی نشان داده شده است. در فصل چهارم تغییرات و دگرگونی‌های زبان فارسی و در فصل پنجم لهجه‌ها و گونه‌های اجتماعی زبان فارسی ارائه شده است. در فصل ششم طبیعت و روند زبان‌آموزی، و در فصل‌های هفتم تا دهم، مهارت‌های گفتن، شنیدن، نوشتن و خواندن با توجه به زبان فارسی بررسی شده است. در سه فصل پایانی، به ترتیب صداها و ساخت آوایی زبان فارسی، واژگان و ساختواژه، و ساخت جمله در زبان فارسی توصیف و ارائه شده است. در پایان هر فصل پرسش‌هایی تنظیم شده تا با پاسخگویی به آن‌ها مطالب و توصیف‌های ارائه شده بهتر درک شود.

فصل اول - ویژگی‌ها، نقش‌ها و ساخت زبان

فصل دوم - دیرینه‌ی زبان فارسی

فصل سوم - زبان فارسی نو

فصل چهارم - تغییرات یا دگرگونی‌های زبان فارسی

فصل پنجم - لهجه‌های جغرافیایی و گونه‌های اجتماعی زبان فارسی

فصل ششم - زبان‌آموزی و رشد گفتار کودک

فصل هفتم - فراگیری مهارت‌های زبان

فصل هشتم - مراحل فراگیری و رشد مهارت‌های گفتن و شنیدن

فصل نهم - آموزش و فراگیری مهارت‌های نوشتن

فصل دهم - فراگیری مهارت‌های خواندن

فصل یازدهم - صداها و ساخت آوایی زبان فارسی

فصل دوازدهم - واژگان و ساختواژه در زبان فارسی

فصل سیزدهم - ساخت جمله در زبان فارسی

ف‍ارس‍ی‌ -- دس‍ت‍ور، ف‍ارس‍ی‌ -- راه‍ن‍م‍ای‌ آم‍وزش‍ی‌